A gheada forma parte da normativa na oralidade e na escrita. Escrivimos G pero lemos com aspiracióm xa que é a evolucióm que se deu na maior parte de Galícia. Consideramos um castelanismo le-lo G sem aspiracióm nas zonas onde se produciu esa evolucióm, nas outras, pola contra, nom é ningum castelanismo.
E por que é um castelanismo pronunciar o G como /g/?
Soamente o é naquelas zonas onde o fonema /g/ pasou pola evolucióm que deu a aspiracióm (representado como GH pola RAG), como resultado, a letra G le-se sempre de xeito aspirado (ga, go, gu e gue, gui). É um castelanismo xa que se renega por completo da evolucióm e fonética propia a favor do G castelhano.
Por que o considerades renegar da evolucióm e fonética propia do galego?
Polo uso do G castelhano para evitar ler e/ou falar com aspiracióm.
Por que considerades importante a defensa da gheada?
A defensa da aspiracióm do galego é importante. É ũa evolucióm (maioritaria) que se está a perder por culpa dos prexuicios que recaem sobre ela. É um trazo diferenciador das demais linguas románicas e, ademais, marcante, um trazo único em todo o seu esplendor. Diferencia-nos das nosas linguas vecinhas, como o castelhano e o portugués. Ũa evolucióm da que se pode presumir por ser tam única no noso idioma, pero sentenciada pola inxustificada razóm de a asimilar a gente inculta ou similar. A fonética e as evoluciõs do idioma, do mesmo xeito que a forma de falar dũa persoa, nom determinam se ũa persoa é bruta ou nom, o seu nivel de conocementos ou outros temas semelhantes.
E por que pensades que recaem prexuícios sobre a gheada?
A razóm é simple. Porque está em retroceso. Pode-se ver de xeito moi simple na gente nova, que, ou falam sem gheada, ou fam-no de xeito moi intermitente, por exemplo, algũas veces dim "Galicia" pero outras "Ghalicia". E se lhes comentas algo, em seguida fam algum comentario atribuindo-a a gente bruta, pero sempre, de forma graciosa, como se o combio de /g/ a /h/ fose algo gracioso. Este é só um exemplo, outro vestígio disto pode-se observar no galego estándar dos medios de comunicacióm xa que a gheada, a pesar de ser um rasgo maioritario, está completamente deixada de lado.
Entóm... como representades a gheada se nom escrivides GH?
Representamo-lo como G. O G sirve para unificar toda-las evoluciõs polas que pasou o fonema /g/. Deste xeito, palavras como gato, gracinhas, guerra lem-se ghato, ghracinhas, gherra pero tamén ggato, ggracinhas e ggerra. E si que escrivimos GH, pero o GH usamo-lo unicamente quando queremos especificar que a pronuncia é aspirada (ghracinhas) e o GG para quando o G nom é aspirado (ggracinhas).
