01/03/2014

A batalha do pulpo

Esta batalha nom crearia debate se nom fose porque todo-los diferencialistas estám escandalizados coa admisióm da palavra pulpo no dicionario. Um diferencialista é ũa persoa à que nom lhe agradam em absoluto todas aquelas palavras parecidas ou iguaes ò castelhano, así que ante a posibilidade de elegirem entre ter ou nom ter dous sinónimos no dicionario (pulpo e polbo, por exemplo), devido a que a palavra igual ò castelhano nom está admitida, prefirem escolher que a cousa continue como ata agora. A desculpa que usam para nom admití-la palavra é que é um castelanismo e opinam que nom se deve converter o galego num castrapo.

Pero… realmente é um castelanismo? Nós, nom respondemos afirmativamente com tanta rotundidade, como fam os diferencialistas, incluso, ata o extremo de acusarem este debate de “absurdo”, quando nom o é xa que pulpo é tamém ũa palavra galega; e o que realmente é escandaloso, é que ũa palavra como pulpo lhes pareza mal e que, em cambio, lhes pareza normal a palavra vostede, quando o uso desta palavra é o peor castrapo xamais inventado no que se pode transformar, e que xa transformarom, o galego.

Um debate por “vostede” si que seria absurdo, pero seria moi interesante mirar alguém a defender o indefendivle, porque “vostede” si que é un castelanismo, acastrapado e ainda por riba é um invento. Isto nom-no afirmamos nós, a mesma RAG o admite. Citamo-lo que di a RAG nas “NORMAS ORTOGRÁFICAS E MORFOLÓXICAS DO IDIOMA GALEGO”:
“As formas de cortesía son vostede e vostedes, que esixen verbo en
terceira persoa de singular ou plural, respectivamente.
A escolla a favor destas formas vén dada xa pola tradición escrita desde
o século XIX. As formas tradicionais, hoxe dificilmente recuperables, eran vós
e el (ela, eles, elas), aínda vivas en certas zonas.”
Para a creacióm dũa palavra como vostede o único que temos que facer é sumar vosa + USTED e obteremo-la como resultado. Cabe mencionar que a base desta palavra é USTED xa que preferiam inventar ũa palavra que servira como traducióm literal de usted e nom usar as soluciõs propias de cortesia. É fascinante como preferirom extender ũa palavra que ninguém conocia (que hoxe todo o mundo conoce) e que digam que as formas tradicionaes, ainda vivas, som dificilmente recuperavles. Se conseguirom extender por toda Galicia palavras que ninguém conocia nim sabiam que existiam (ou dotá-las de novos significados), tamém se podem recuperá-las formas galegas de cortesia. Pero como podemos observar, com “vostede” fam ũa e moi extranha excepcióm, quando ”vostede” é um castelanismo completamente inaceptavle, moi diferente do que ocorre coa palavra pulpo.
USTED < VueSTra mercED
VOCÊ < VOssa merCÊ 
VOSTEDE  < VOSTra mercEDE (esta formacióm nom é posivle)
Explicacióm: Para que a palavra VOSTEDE se formara como a conhecemos, cum T no seu interior, teria-se que formar nũa época na que a palavra VOSTRA ainda se usava no galego, com todo, a palavra vostede apareceu moi recentemente e difundiu-se na literatura do século XIX. O único que pode explicar a formacióm desta palavra é a adaptacióm do USTED castelhano, cum cambio no comezo da palavra e outro no final, para que a palavra parecera máis galega… se nom fose así, teriamos no galego VOCÉ, coma no portugués, com todo, VOCÉ nunca se usou e nunca existiu no galego, ao igual que VOSTEDE, porque esa nom é a forma tradicional de cortesia do noso idioma.
Pulpo, pulbo e polbo poderiam-se considerar tanto galegas como castelhanas. As evoluciõs que podemos aplicar na palavra original POLYPUS, levam-nos a esas tres palavras em ambo-los dous idiomas.

A palavra pulpo/pulbo/polbo vém da palavra grega πολύπους, a través do latim (poly̆pus).
As palavras pasam por cambios e transformaciõs, e as palavras latinas que pasarom às linguas románicas cambiam de acordo coa lingua. No -ct- latino vocaliza-se o primeiro elemento do grupo consonántico dando -it- no galego, o mesmo grupo palataliza-se dando -ch- no castelhano e o C volve-se T dando a consoante geminada -tt- no italiano, seria o caso de palavras como noite/noche/notte (do étimo latino nocte). A formacióm de ditongos é algo típico no castelhano e no italiano, pero nom no galego, por iso a palavra latina novu dá nuevo no castelhano e nuovo no italiano, pero novo no galego, sem ditongo.

Cada um destes cambios diferencia um idioma do outro, e é por iso que sabemos que ũa palavra como jueves nom é galega, xa que o fonema representado pola letra J nesta palavra nom pode vir do i semiconsonántico presente na palavra latina iovis, e o O latino tampouco se pode ditongar em UE no galego. Por todas estas características sabemos que ũa palavra como jueves nom é galega.

A explicacióm dada é para mostrar que iso nom se aplica à palavra pulpo. Esta palavra nom tem absolutamente nada de castelhana. Temos diferentes evoluciõs posivles que se poderiam dar a partir da palavra polypus:
- Sonorizacióm do P intervocálico em B seguida da síncope do Y (desaparicióm dum fonema no interior dũa palavra), obtemo-la palavra “polbo”;
- A partir do punto anterior podemos obté-la forma “pulbo”, que tamém está presente no galego, devido a ũa transformacióm da palavra “polbo”, xa que o O tónico de “polbo” se pronuncia de xeito cerrado, similar a um U, como recolhe o Padre Matín Sarmiento no seu catálogo de voces e frases da lingua galega, e nom um O tam aberto como se soe escoitar hoxe em dia quando a gente intenta pronunciá-la palavra “polbo”.
- Tamém existe a forma “pulpo”, que tem o O cerrado em U, ao igual que “pulbo”, pero coa diferencia de que neste caso houvo a síncope do Y antes da sonorizacióm do P intervocálico, dando a forma “pulpo”.

Como podemos ver, entre pulpo, pulbo e polbo nom hai ũa forma máis galega ca outra, todas som posivles evoluciõs no galego e no castelhano, finalmente, cabe concluir que “pulpo” nom é ũa palavra nacida no castelhano, xa que está presente em textos galegos desde o século XII, mentres que no castelhano apareceu por primeira vez em textos do século XIV, polo tanto, poderia incluso ser ũa palavra galega que pasou pra o castelhano.

Nenhum comentário:

Postar um comentário